Θεσσαλονίκη: Ο αρχαιολογικός θησαυρός που ήρθε στο φως χάρη στα έργα του μετρό

Ο αρχαιολογικός θησαυρός που ήρθε στο φως χάρη στα έργα του μετρό Θεσσαλονίκης αποκαλύφθηκε στην ημερίδα «Και Μετρό και Αρχαία» με στόχο την ενημέρωση του κοινού για τα ευρήματα στους σταθμούς του Μετρό, αλλά και για την πορεία των κατασκευαστικών εργασιών.

Σταθμός Αγίας Σοφίας, Νότια Είσοδος. Μαρμαρόστρωτη πλατεία.

Την ημερίδα συνδιοργάνωσαν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και η Αττικό Μετρό ΑΕ στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Αρχαίας Αγοράς.   Ιστορική αναδρομή  στη θρυλική ιστορία του μετρό της Θεσσαλονίκης που ξεκίνησε ως...ανέκδοτο στα τέλη της δεκαετίας του ’80 με μία επιμήκη ορθογώνια τομή στο ύψος της Εγνατίας οδού και με χρηματοδότηση του ραδιοτηλεοπτικού σταθμού του δήμου της πόλης μέχρι το 2006 της έναρξης των εργασιών, τις πολυετείς αρχαιολογικές έρευνες, τις διαφωνίες και τους αγώνες των αρχαιολόγων για τη διάσωση των μνημείων της αδιάλειπτης ιστορικής διαδρομής της πόλης, έκανε η έφορος αρχαιοτήτων πόλης Θεσσαλονίκης κα Τζένη Βελένη.   

XENIKAKIS GESAFIDIS

Σταθμός Βενιζέλου, αεροφωτογραφία.

Σύμφωνα με την έφορο, τα κινητά ευρήματα που προέκυψαν από τις ανασκαφές στους σταθμούς του μετρό στη διάρκεια της δωδεκαετίας των εργασιών ξεπερνούν τις 300.000 -ενώ 50.000 από αυτά είναι αρχαία νομίσματα.   Στο σύνολό τους έχουν καθαρισθεί και συντηρηθεί, ενώ φυλάσσονται και θα αποτελέσουν αντικείμενα ενδελεχούς μελέτης και δημοσιεύσεων , βελτιώνοντας τη γνώση όλων για την αδιάλειπτη πολεοδομική, ιστορική και κοινωνιολογική οργάνωση της πόλης στους 23 και πλέον αιώνες από τη γέννησή της.  

Χρυσό στεφάνι από τάφο, τέλη 4ου -αρχές 3ου π.Χ.

Σύμφωνα με τους ομιλητές, για τα μέσα του ερχόμενου Απριλίου σχεδιάζεται η έκθεση μέρους των κινητών αρχαιολογικών ευρημάτων σε δύο ολοκληρωμένους σταθμούς του μετρό -πιθανότατα σ’ αυτούς του Πανεπιστημίου και του Παπάφη- και η παράλληλη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων για την ενημέρωση και ψυχαγωγία του κοινού. Προς αναζήτηση εξάλλου χώρου για τη στέγαση του Μουσείου του μετρό βρίσκονται οι εμπλεκόμενοι φορείς.  

Σταθμός Βενιζέλου, Σταθμός Σιντριβάνι. Βασιλική και τετράπλευρο κτίσμα.

Η ημερίδα με τον εμβληματικό τίτλο «Και αρχαία και μετρό» συνεχίστηκε με ανακοινώσεις των αρχαιολόγων -ανασκαφέων των σταθμών του μετρό και τα ήδη γνωστά κινητά εντυπωσιακά ευρήματά τους (τα προκασσάνδρεια πολίσματα και νεκροταφεία, νομίσματα, έξι χρυσά στεφάνια, γυάλινα, χάλκινα, πήλινα αντικείμενα μάρτυρες της διαχρονίας της πόλης από τον 3ο π.Χ. αιώνα μέχρι και την πυρκαγιά του 1917- αναλύσεις για την Decumanus Maximus, τις βυζαντινές αγορές που αναδεικνύουν τη διαχρονία της κατοίκησης και ανάπτυξη της πόλης).  

Κτερίσματα (ειδώλια, κοσμήματα, πήλινα και χάλκινα αγγεία) ελληνιστικής ταφής.

Αναλυτικά, τα ευρήματα που παρουσιάστηκαν:  Το 2012, με αφορμή τις εκσκαφές που πραγματοποιήθηκαν στο «Αμαξοστάσιο» της βασικής γραμμής του Μετρό, στην Πυλαία, ήρθε στο φως προκασσάνδρειο πόλισμα του 4ου αι. π.Χ.   Ερευνήθηκε έκταση 31 στρεμμάτων και αποκαλύφθηκε τμήμα της πόλης, η οποία ήταν οργανωμένη με το ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα, στα πρότυπα των μεγάλων πόλεων της Μακεδονίας - Όλυνθος και Πέλλα.  

Τα πολυάριθμα ευρήματα παραπέμπουν σε έναν ακμαίο οικισμό με ισχυρή οικονομία και αναπτυγμένες κοινωνικοπολιτικές δομές. Η μεγάλη ανάπτυξή του τοποθετείται στο δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ., η οποία όμως διακόπτεται από την ίδρυση της πόλης της Θεσσαλονίκης από τον Κάσσανδρο το 315 π.Χ., οπότε και εγκαταλείπεται.

Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα αποτελεί το νεκροταφείο ρωμαϊκών χρόνων (2ος - 4ος αι. μ.Χ.) που ερευνήθηκε στα όρια του Σταθμού Φλέμινγκ και αποκάλυψε πτυχές ενός άγνωστου, μέχρι τώρα, οικισμού, στις παρυφές της αρχαίας Θεσσαλονίκης.