Κρίσιμες συνομιλίες Ε.Ε. - Τουρκίας στη Βάρνα

Σε βαρύ κλίμα αναμένεται να διεξαχθεί η σημερινή Σύνοδος της ηγεσίας της Ε.Ε. με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στη Βάρνα της Βουλγαρίας. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ θα καθίσουν στο τραπέζι με τον πρόεδρο της Τουρκίας σε μια προσπάθεια να αναζωογονηθεί ο διάλογος ανάμεσα στην Άγκυρα και τις Βρυξέλλες, με το «μενού» να περιλαμβάνει πολλά ακανθώδη θέματα.

Στην ατζέντα των συζητήσεων θα βρεθούν η αποσάθρωση του κράτους δικαίου στην Τουρκία μετά την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, η διμερής συμφωνία για την αντιμετώπιση της κρίσης των προσφύγων και των μεταναστών, η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην Ε.Ε., αλλά και η τουρκική στρατιωτική επιχείρηση στην Αφρίν της Συρίας.

Κατά την προχθεσινή Σύνοδο Κορυφής, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έστειλε αυστηρή προειδοποίηση στην Άγκυρα ότι για να υπάρξει πρόοδος στις σχέσεις της με την Ε.Ε. θα πρέπει πρωτίστως να αποδείξει ότι σέβεται το διεθνές δίκαιο. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες εξέφρασαν την ανησυχία τους για την τουρκική εισβολή στην Αφρίν, καταδίκασαν τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Κύπρο και στο Αιγαίο, ενώ έκαναν ρητή αναφορά στην κράτηση των δύο Ελλήνων στρατιωτών, ζητώντας την απελευθέρωσή τους.

«Η γλώσσα με την οποία διατυπώθηκαν τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής για την Τουρκία, την Πέμπτη το βράδυ είναι από τις πιο επιθετικές και αιχμηρές στην ιστορία των ευρωτουρκικών σχέσεων», σχολίασε Ευρωπαίος αξιωματούχος. Ωστόσο, παρόλο που πολλοί πίστευαν ότι το κείμενο των συμπερασμάτων θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα τη Σύνοδο της Βάρνας, η Άγκυρα το απέφυγε. Ο Τούρκος πρόεδρος, Ερντογάν αντέδρασε με εξίσου σκληρή γλώσσα, κατηγορώντας την Ευρώπη ότι συντάσσεται με τους Έλληνες και τους Κύπριους, αλλά απέφυγε να διακόψει την προοπτική του διαλόγου με την Ε.Ε. που ανοίγεται στη συνάντηση της Βάρνας. 

Το ίδιο ισχύει και για την Ε.Ε.. «Παρά τα προβλήματα και τις δυσκολίες η Σύνοδος στη Βάρνας έπρεπε να γίνει, γιατί θέτει το μοναδικό πλαίσιο για να μην διαρραγούν εντελώς οι σχέσεις με την Τουρκία», σχολίασε Ευρωπαίος αξιωματούχος. Κι αυτό γιατί όπως εξήγησε ο ίδιος, η Ευρώπη μόνο μέσω του διαλόγου με την Άγκυρα μπορεί να εξυπηρετήσει δυο από τα βασικά στρατηγικά της συμφέροντα: τη συνεργασία της Τουρκίας στο προσφυγικό και στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. 

Δεν θα πρέπει επίσης να λησμονηθεί ότι η Ε..Ε θα προσφέρει στη Βάρνα άλλα 3 δισ. ευρώ για τους Σύρους πρόσφυγες που βρίσκονται στην Τουρκία. Πρόκειται για το δεύτερο πακέτο 3 δισ. ευρώ, όπως προβλέπεται στη δήλωση Ε.Ε.-Τουρκίας, ποσό το οποίο δεν δίνεται απευθείας στην Άγκυρα, αλλά σε οργανισμούς όπως ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (IOM) και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) που διαχειρίζονται τη διατροφή, τη στέγαση και την ιατρική περίθαλψη των προσφύγων.

Ωστόσο δεν είναι ακόμα σαφές τι θα γίνει στη Βάρνα. Η συνάντηση «δεν θα είναι εύκολη» προέβλεψε πριν από δύο μέρες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, ενώ ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε ότι πηγαίνει στη Βάρνα με «ανάμεικτα συναισθήματα». Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξήγησε ότι τα προβλήματα με την Τουρκία μεγαλώνουν, πρόσθεσε ωστόσο ότι υπάρχει ένας «ειλικρινής» και «ανοιχτός» διάλογος μεταξύ των δύο πλευρών, ο οποίος πρέπει να συνεχιστεί. Το γεγονός πάντως και μόνο ότι η συνάντηση αυτή πραγματοποιείται σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο είναι θετικό και έχει μεγάλη σημασία, όπως σχολιάζουν πολιτικοί αναλυτές.