Τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα φρενάρουν την αναβάθμιση

Τον παράγοντα «μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων» θέτει ιδιαίτερα υψηλά στα προαπαιτούμενα για μία αναβάθμιση η Fitch, σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν σε χθεσινή εκδήλωση του οίκου στην Αθήνα με τίτλο «Greek Credit Outlook 2019». Η σημασία της εν λόγω εκδήλωσης τη συγκεκριμένη συγκυρία έγκειται και στο γεγονός ότι ο οίκος έχει προγραμματίσει την επικαιροποίηση της αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας στις 8 Φεβρουαρίου. Υπενθυμίζεται ότι η τρέχουσα αξιολόγηση για την Ελλάδα από τη Fitch τοποθετείται σε «ΒΒ-» με σταθερό outlook και είναι η καλύτερη μεταξύ των τριών οίκων, ενώ βρίσκεται μόλις 3 βαθμίδες χαμηλότερα της επενδυτικής βαθμίδας.

Δύο προγράμματα

Σύμφωνα με τα στελέχη της Fitch, τα δύο προγράμματα μεγάλης κλίμακας μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που βρίσκονται τη δεδομένη χρονική στιγμή υπό συζήτηση αφορούν αυτό της Τράπεζας της Ελλάδος, το οποίο προβλέπει οι τράπεζες να μεταφέρουν μέρος τόσο των NPEs όσο και του DTC σε οχήματα ειδικού σκοπού (SPV), και το σχέδιο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που επίσης προβλέπει τη μετάβαση των ΝΡΕs σε ένα SPV με την αξιοποίηση κρατικής εγγύησης.

H Fitch εκτιμά ότι η εφαρμογή των προγραμμάτων μείωσης των NPEs από τις ελληνικές αρχές θα βοηθήσει καίρια τόσο στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης όσο και στην αύξηση της κερδοφορίας των τραπεζικών ιδρυμάτων.

Σταθερό outlook

Συνολικά ο οίκος διατηρεί σταθερό outlook για τις ελληνικές τράπεζες, το οποίο αντανακλά τις εκτιμήσεις του για σταδιακή αποκατάσταση των τραπεζικών ισολογισμών, συμπεριλαμβανομένης της ρευστότητας, αλλά κυρίως της ποιότητας ενεργητικού. Ο οίκος αξιολόγησης περιμένει η ανάκαμψη του τραπεζικού κλάδου να γίνει περισσότερο ορατή το 2019, αλλά με αργά βήματα, στηριγμένη στις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας και στο περισσότερο ευνοϊκό περιβάλλον σε ό,τι αφορά τη νομοθεσία.

Οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στο πτωχευτικό πλαίσιο, ο εξωδικαστικός συμβιβασμός και οι ηλεκτρονικές δημοπρασίες θα διευκολύνουν την εκκαθάριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η Fitch εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας θα αυξηθεί στο 2,3% φέτος από 2% το 2018 και θα υποχωρήσει οριακά στο 2,2% για το 2020.

Οι στόχοι για τα NPEs

Οι ελληνικές τράπεζες έχουν δεσμευτεί να υλοποιήσουν φιλόδοξους στόχους μείωσης των NPEs περίπου στο 20% του συνολικού ενεργητικού τους έως το 2021.

Ο οίκος αναμένει περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας ενεργητικού το 2019, αλλά θεωρεί ότι τα ρίσκα εκτέλεσης παραμένουν υψηλά και η πορεία εξαρτάται από τη συνεχιζόμενη σταθερότητα στο λειτουργικό περιβάλλον, την αποδοτικότητα των πρόσφατων νομοθετικών μεταρρυθμίσεων και τη διάθεση των επενδυτών να αποκτήσουν ελληνικά προβληματικά στοιχεία ενεργητικού. H Fitch εκτιμά ότι ο μεγάλος όγκος των NPEs θα συνεχίσει να επιβαρύνει την κερδοφορία των χρηματοπιστικών ιδρυμάτων, δεδομένης της περιορισμένης οργανικής παραγωγής κεφαλαίων από τις ελληνικές τράπεζες. Θεωρεί ότι ενδέχεται να εξεταστούν μέτρα κεφαλαιακής στήριξης μεσοπρόθεσμα, στο πλαίσιο προετοιμασίας των επιπτώσεων από την εφαρμογή του λογιστικού προτύπου IFRS 9 και τις απαιτήσεις MREL του SSM.

Τέλος, «βλέπει» ότι η αύξηση της εμπιστοσύνης και η ουσιαστική άρση των capital controls από την 1η Οκτωβρίου θα ανοίξουν τον δρόμο σε μια σταθερότερη εισροή καταθέσεων και θα βελτιώσουν την πρόσβαση των τραπεζών στις κεφαλαιαγορές το 2019, μειώνοντας την εξάρτησή τους από το ευρωσύστημα για ρευστότητα, αν και θα παραμείνουν εκτεθειμένες σε ρίσκα χρηματοδότησης και ρευστότητας.

Αυξάνεται η ζήτηση δανείων από εταιρείες και νοικοκυριά

Αυξημένη εμφανίζεται η χορήγηση επιχειρηματικών, αλλά κυρίως στεγαστικών δανείων το τελευταίο τρίμηνο του 2018, σύμφωνα με την τριμηνιαία έρευνα που διενεργεί η ΤτΕ. Πιο συγκεκριμένα, η συνολική ζήτηση δανείων από τις από τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις αυξήθηκε έως έναν βαθμό, κυρίως όσον αφορά τα μακροπρόθεσμα δάνεια. Το επόμενο τρίμηνο, η συνολική ζήτηση δανείων γι’ αυτές τις επιχειρήσεις αναμένεται να παραμείνει στο ίδιο επίπεδο. Η αναλογία των αιτήσεων για επιχειρηματικά δάνεια που απορρίφθηκαν παρέμεινε σταθερή σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Επίσης δεν αλλάζουν οι συνολικοί όροι χορήγησης δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις το δ’ τρίμηνο του 2018 έναντι του γ’ τριμήνου του προηγούμενου έτους, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ.

Η εξέλιξη είναι σύμφωνη με τις προσδοκίες που είχαν διατυπωθεί στην έρευνα του προηγούμενου τριμήνου. Όπως σημειώνει η ΤτΕ, τα πιστωτικά ιδρύματα αναμένουν ότι τα κριτήρια γενικά θα παραμείνουν αμετάβλητα και κατά τη διάρκεια του α’ τριμήνου του 2019.

Σε άνοδο τα στεγαστικά

Η ζήτηση για δάνεια προς νοικοκυριά αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με το γ’ τρίμηνο του 2018, γεγονός που δεν είχε προβλεφθεί στην έρευνα του προηγούμενου τριμήνου. Το δ’ τρίμηνο του 2018, τόσο τα κριτήρια όσο και οι συνολικοί όροι χορήγησης δανείων προς νοικοκυριά παρέμειναν αμετάβλητα σε σχέση με το γ’ τρίμηνο του 2018, εξέλιξη που επίσης είναι σύμφωνη με τις προσδοκίες που είχαν διατυπωθεί στην έρευνα του προηγούμενου τριμήνου από την ΤτΕ. Η αύξηση της ζήτησης για στεγαστικά δάνεια οφείλεται στις ευνοϊκότερες προοπτικές της αγοράς κατοικίας, ενώ η αύξηση στη ζήτηση καταναλωτικών δανείων οφείλεται στη βελτίωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και στις αυξημένες ανάγκες χρηματοδότησης για αγορές διαρκών καταναλωτικών αγαθών. Τα κριτήρια χορήγησης και η ζήτηση δανείων προς νοικοκυριά αναμένεται να παραμείνουν στα ίδια επίπεδα και κατά τη διάρκεια του α’ τριμήνου του 2019.

Η αναλογία των αιτήσεων που απορρίφθηκαν παρέμεινε αμετάβλητη σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο όσον αφορά τα καταναλωτικά δάνεια, ενώ όσον αφορά τα στεγαστικά δάνεια αυξήθηκε έως έναν βαθμό.

Πάντως, τα τελευταία δημοσιοποιημένα στοιχεία από την ΤτΕ δείχνουν πως τον Οκτώβριο του 2018 ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της συνολικής χρηματοδότησης της οικονομίας διαμορφώθηκε σε -1,9% από -1,8% τον προηγούμενο μήνα και η μηνιαία καθαρή ροή ήταν θετική κατά 320 εκατ. ευρώ, έναντι θετικής καθαρής ροής 548 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα.

Αυστηρότερα κριτήρια ζητεί η ΕΚΤ

Αυστηρότερα κριτήρια θα εφαρμόσουν οι τράπεζες της Ευρωζώνης σε ό,τι αφορά την έγκριση επιχειρηματικών και στεγαστικών δανείων στο πρώτο τρίμηνο του 2019, ενώ παράλληλα αναμένουν ότι η ζήτηση των δανείων θα είναι συγκρατημένη. Αυτό προκύπτει από την τριμηνιαία έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στην οποία σημειώνεται ότι «η καθαρή ζήτηση για δάνεια συνέχισε να αυξάνεται (το τέταρτο τρίμηνο), αλλά οι τράπεζες αναμένουν συγκρατημένη ζήτηση τους επόμενους τρεις μήνες», σύμφωνα με το Reuters.

Για το πρώτο τρίμηνο του 2019, «οι τράπεζες αναμένουν ελαφρώς πιο αυστηρά πιστωτικά κριτήρια για επιχειρηματικά και στεγαστικά δάνεια και ευρέως αμετάβλητα για καταναλωτικά και άλλα δάνεια προς τα νοικοκυριά».