Σύσταση ευρωπαϊκής συνοροφυλακής

Τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Συνοροφυλακής και Ακτοφυλακής, η οποία με περίπου 10.000 συνοροφύλακες θα στηρίζει τα κράτη-μέλη στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε., αλλά και την προώθηση των παράνομων μεταναστών στις χώρες τους, προβλέπει η κοινή θέση που επιτεύχθηκε σε επίπεδο κρατών-μελών.

Η χθεσινή κοινή θέση των «28» είναι μεν θετική, αλλά δεν πάει τόσο μακριά όσο ζητούσε η Κομισιόν με την πρότασή της, τόσο σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα όσο και με τις αρμοδιότητες του νέου Οργανισμού.

Σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα η Κομισιόν ζητούσε να τεθεί ο Οργανισμός σε λειτουργία με τη νέα μορφή από το 2020, ενώ η κοινή θέση προβλέπει τη σταδιακή σύστασή του από το 2021 μέχρι το 2027. Επιπλέον, τα κράτη-μέλη θα διατηρήσουν την πλήρη αρμοδιότητα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων, ενώ η Κομισιόν εκχωρούσε την αρμοδιότητα αυτή και στην Ευρωπαϊκή Συνοροφυλακή και Ακτοφυλακή στην περίπτωση που το ενδιαφερόμενο κράτος-μέλος δεν λαμβάνει μέτρα.

Πρόταση για 11,3 δισ. ευρώ

Το ύψος της κοινοτικής χρηματοδότησης για τη λειτουργία του Οργανισμού θα καθοριστεί τους επόμενους μήνες, στο πλαίσιο της συμφωνίας για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της περιόδου 2021-2027. Πάντως, παραμένει στο τραπέζι η πρόταση της Κομισιόν η οποία προβλέπει τη διάθεση ενός ποσού της τάξης των 11,3 δισ. ευρώ για την παραπάνω επταετία.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοροφυλακής και Ακτοφυλακής θα διαδεχθεί τη σημερινή Frontex, θα λαμβάνει διευρυμένη εντολή για να υποστηρίξει τις δραστηριότητες των κρατών-μελών που αφορούν την προστασία των συνόρων, την επιστροφή και τη συνεργασία με τρίτες χώρες. 

Οι προτεινόμενοι νέοι κανόνες θα ενσωματώσουν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Επιτήρησης των Συνόρων (EUROSUR) στο πλαίσιο της Frontex, με στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας της. Για να διασφαλιστεί η συνεκτική διαχείριση των εξωτερικών συνόρων και να καταστεί δυνατή η απάντηση σε περιπτώσεις κρίσεων, θα συσταθεί από το 2021 έως το 2027 ένα μόνιμο σώμα έως 10.000 μελών επιχειρησιακού προσωπικού. Το σώμα αυτό θα αποτελείται από προσωπικό προερχόμενο από τη Frontex και από τα κράτη-μέλη υπό καθεστώς μακροχρόνιας ή βραχυχρόνιας απόσπασης.

Η ανάπτυξη των μελών του μόνιμου σώματος θα πραγματοποιηθεί από την 1η Ιανουαρίου 2021. Προκειμένου να υπάρχει δυνατότητα προσαρμογής σε μελλοντικές καταστάσεις και ικανότητες, ενώ 30 μήνες μετά την ημερομηνία αυτή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διενεργήσει ενδιάμεση επανεξέταση του συνολικού αριθμού και σύνθεσης του μόνιμου σώματος. 

Ως τον Μάρτιο του 2024 και σε συνέχεια της συζήτησης για την επανεξέταση μεταξύ Συμβουλίου και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Επιτροπή θα παρουσιάσει προτάσεις που θα επιβεβαιώνουν ή θα τροποποιούν τον αριθμό, τη σύνθεση και τις συνεισφορές των κρατών-μελών στο σώμα.

Τεχνική συνδρομή

Τα κράτη-μέλη θα διατηρήσουν την πρωταρχική ευθύνη για τη διαχείριση των συνόρων τους, ενώ ο Οργανισμός και το προσωπικό του θα παρέχουν τεχνική και επιχειρησιακή συνδρομή, υπό την προϋπόθεση ότι τα οικεία κράτη-μέλη θα συμφωνήσουν. 

Βάσει των προτεινόμενων νέων κανόνων, προσωπικό του μόνιμου σώματος που αναπτύσσεται σε ένα κράτος-μέλος θα είναι σε θέση να ασκεί κάποιες εκτελεστικές εξουσίες για την εκτέλεση καθηκόντων ελέγχου των συνόρων ή επιστροφής, πάντοτε υπό την προϋπόθεση ότι έχει λάβει έγκριση από το κράτος-μέλος υποδοχής, μεταξύ άλλων της χρήσης βίας και όπλων.