Τα αίτια του καρκίνου είναι «γραμμένα» στο DNA μας

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η αιτία του καρκίνου είναι «γραμμένη» μέσα στο DNA των όγκων, ένα εύρημα που θα μπορούσε να βοηθήσει τους γιατρούς να εντοπίσουν τους παράγοντες που υποκινούν την ανάπτυξη μεμονωμένων όγκων.

Μέχρι σήμερα, η αιτία εμφάνισης πολλών καρκίνων ήταν ασαφής, με τους γιατρούς να μην μπορούν να αποδώσουν την ασθένεια σε κάποιον συγκεκριμένο ένοχο μεταξύ των πολλών αιτιών που ζουν καθημερινά οι άνθρωποι όπως είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, τα φυτοφάρμακα, το κάπνισμα και η υπερβολική έκθεση στον ήλιο.

Ακόμη και στην περίπτωση του καρκίνου του πνεύμονα, οι επιστήμονες δεν μπόρεσαν να ποσοτικοποιήσουν τη σχέση μεταξύ του καρκίνου και του καπνίσματος ή άλλων παραγόντων όπως η εισπνοή ρύπων στην εργασία ή η διαβίωση κοντά σε μεγάλο δρόμο.

Στη Βρετανία, περίπου 360.000 άνθρωποι διαγιγνώσκονται με καρκίνο κάθε χρόνο και περίπου 163.000 πεθαίνουν από την ασθένεια. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι περίπου το 38% των περιπτώσεων μπορεί να προληφθούν, αλλά τα νέα αυτά ευρήματα ίσως θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καλύτερες εκτιμήσεις για το πόσο θανατηφόρα μπορεί να είναι η έκθεση σε ορισμένους παράγοντες.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες το DNA αποτελείται από μόρια που ονομάζονται νουκλεοτίδια που αντιπροσωπεύονται από τα γράμματα Α, C, G και Τ. Οι μεταλλάξεις συμβαίνουν όταν η έκθεση σε καρκινογόνο μεταβάλλει ένα από τα γράμματα, έτσι ώστε το Α να γίνεται G, για παράδειγμα.

Κατά τη διάρκεια της κυτταρικής διαίρεσης, τα κύτταρα αντιγράφουν το DNA τους, μαζί με τυχόν μεταλλάξεις. Με κάθε μετάλλαξη, αυξάνεται η πιθανότητα μιας άλλης, πιο επικίνδυνης μετάλλαξης. Εάν συγκεντρωθούν αρκετές μεταλλάξεις, τα κύτταρα αρχίζουν να ξεφεύγουν από τον έλεγχο και σχηματίζουν όγκους. Κάθε καρκινογόνος παράγοντας μεταλλάζει το DNA με έναν ελαφρώς διαφορετικό τρόπο.

Τώρα, οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και το King's College London ανακάλυψαν ότι οι όγκοι περιέχουν ενδείξεις στο DNA που δείχνει ότι αυτό τους έχει προκαλέσει.

Όπως αναφέρθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell, έχουν συνδέσει ορισμένους περιβαλλοντικούς παράγοντες με συγκεκριμένες μεταλλάξεις DNA που προκαλούν καρκίνο.

Όπως λένε, κάθε τύπος καρκίνου έχει ένα μοναδικό «δακτυλικό αποτύπωμα». 

Για τη μελέτη, η Dr. Serena Nik-Zainal και οι συνεργάτες της εξέθεσαν ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα σε 79 καρκινογόνους παράγοντες, όπως η ηλιακή ακτινοβολία, ο καπνός και διάφορα χημειοθεραπευτικά φάρμακα. Στη συνέχεια κατέγραψαν μεταβολές στο DNA των όγκων που σχηματίστηκαν, οι οποίες παρείχαν μια «μεταγραφική υπογραφή» ή ένα «δακτυλικό αποτύπωμα» που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να αναγνωρίσουν τον ένοχο.

Η ομάδα βρήκε τα δακτυλικά αποτυπώματα (που προκλήθηκαν από 41 παράγοντες) που θα μπορούσαν να παρατηρηθούν στα κύτταρα και στη συνέχεια συνέκριναν τα δακτυλικά αποτυπώματα με τις μεταλλάξεις κάποιων καρκίνων.Μεταλλάξεις παρόμοιες με εκείνες που εμφανίζονται σε καρκίνους που συνδέονται με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, καθώς και με εκείνες που εμφανίζονται από την έκθεση στον καπνό. Η ομάδα εντόπισε επίσης, τα δακτυλικά αποτυπώματα που παράγονται από ορισμένες διατροφικές καθώς και μερικές χημικές ουσίες καυσαερίων.

Ο συν-συγγραφέας David Phillips ανέφερε ότι η τεχνική επέτρεψε στην ομάδα να δημιουργήσει τον πληρέστερο κατάλογο των αλλαγών του DNA από περιβαλλοντικούς παράγοντες σε ολόκληρο το ανθρώπινο γονιδίωμα. Όσο πιο πολύ αποκρυπτογραφούν τη νόσο τόσο πιο εύκολα όπως είπε, στο μέλλον θα μπορούν να εντοπίσουν τι ευθύνεται για την εμφάνιση των καρκινικών κυττάρων.

Στο μέλλον, η ερευνητική ομάδα ελπίζει να διευρύνει τον κατάλογο «δακτυλικών αποτυπωμάτων» του καρκίνου για να δημιουργήσει μια "εγκυκλοπαίδεια" των μοτίβων μετάλλαξης που προκαλούνται από περιβαλλοντικούς παράγοντες.